Risg pellach, yn ystod cyfnod cyfyngiadau’r pandemig, i iechyd meddwl pobl oedd eisoes yn dioddef â salwch meddwl, yn ôl astudiaeth NCMH

Posted April 07th 2022

Nododd astudiaeth ddiweddar gan y tîm yn NCMH bod cynnydd yn y risg, o’i gymharu â’r cyfnod cyn pandemig Cofid 19, y byddai pobl oedd â hanes blaenorol o salwch meddwl ac anhwylderau niwroddatblygiadol, cyn y pandemig, yn dioddef gwaeledd o ran eu iechyd meddwl yn ystod y cyfnod clo.

Canfu’r papur, sydd bellach wedi’i gyhoeddi gan y British Journal of Psychiatry Open, fod 60% o’r cyfranogwyr wedi dweud bod eu hiechyd meddwl wedi gwaethygu yn ystod y pandemig.

Eglurodd y prif awdur Dr Katie Lewis: “Yn ein hastudiaeth o bobl â chanddynt gyflyrau iechyd meddwl oedd yn bodoli eisoes, gwelsom lefelau uchel o symptomau gorbryder ac iselder a lefelau isel o les yn ystod y pandemig.

“Gwelsom fod cyfranogwyr â hanes o orbryder, iselder, anhwylder straen wedi trawma (PTSD) neu anhwylderau bwyta, yn arbennig o debygol o nodi dirywiad yn eu hiechyd meddwl.”

Deall yr effaith ar y rhai â salwch meddwl eisoes

Gan fod y rhan fwyaf o astudiaethau wedi edrych ar y boblogaeth gyffredinol, aeth NCMH ati i geisio deall rhagor am effaith pandemig COVID-19 ar unigolion â phrofiad bywyd o salwch meddwl.

young black man sitting on sofa speaking to someone whose back is to the camera

Rhwng mis Mehefin 2020 a mis Awst 2020, cymerodd 2,869 o bobl rhwng 18 a 94 oed ran yn yr arolwg oedd yn digwydd yn y DU.

Recriwtiwyd cyfranogwyr drwy astudiaeth ar-lein yn ogystal â thrwy wasanaethau gofal iechyd megis meddygon teulu, a gofal ysbyty a chymunedol.

Ffactorau allweddol sy’n gysylltiedig â gwaethygiad o ran iechyd meddwl

Pryder cyffredinol am y pandemig, trafferth cael mynediad at wasanaethau iechyd meddwl, a llai o gwsg oedd y tri ffactor allweddol a oedd yn cynyddu’r tebygolrwydd y byddai pobl yn adrodd bod eu hiechyd meddwl wedi gwaethygu.

Roedd ffactorau eraill oedd yn gysylltiedig ag iechyd meddwl gwaeth yn cynnwys bod yn iau o ran oedran, incwm isel, incwm yr effeithiwyd arno gan COVID-19, a mwy o ddefnydd o alcohol/cyffuriau.

Fodd bynnag, canfu’r astudiaeth hefyd fod cyfranogwyr oedd yn hŷn ac a oedd yn teimlo eu bod yn cael eu cefnogi’n gymdeithasol a chan wasanaethau, yn nodi gwelliant o ran eu iechyd meddwl.

Dywedodd dirprwy gyfarwyddwr NCMH a’r Athro Jon Bisson: “Mae’r ymchwil hon yn tynnu sylw at effaith sylweddol iawn y pandemig ar lawer o bobl sydd â phrofiad bywyd o salwch meddwl.

“Mae hefyd yn tynnu sylw at bwysigrwydd a dylanwad cadarnhaol cefnogaeth dda gan ffrindiau, teulu a gwasanaethau.”

Beth nesaf ar gyfer ymchwil iechyd meddwl, yn ymwneud â’r pandemig?

Ar hyn o bryd mae’r tîm yn casglu gwybodaeth gan y 10% o gyfranogwyr a ddywedodd bod eu iechyd meddwl wedi gwella, er mwyn deall yr hyn a allai fod wedi cyfrannu at hyn.

Mewn astudiaethau yn y dyfodol, bydd meysydd iechyd meddwl eraill yn dod yn ffocws, megis symptomau seicotig, anhwylderau bwyta ac ymddygiadau anhwylder obsesiynol cymhellol (OCD). Bydd y tîm yn edrych hefyd ar ymchwil hydredol er mwyn cymharu effaith y pandemig ar gyflyrau a symptomau penodol dros gyfnod hirach.

Meddai Dr Lewis, “Hoffem ddiolch i bawb a gymerodd ran yn yr arolwg, yn enwedig yn ystod cyfnod mor anodd.”

Darllenwch y papur yn llawn: Effaith pandemig COVID-19 ar iechyd meddwl unigolion oedd eisoes yn dioddef â salwch meddwl